هر کاری راه و روش خاص خود را خواهد داشت و اندیشیدن، گر چه یک کار است، پس برخوردار از یک روش است، اما روش فکر کردن غیر از کارهای فیزیکی است. برای فکر کردن اموری را باید رعایت کرد:

1. شرط اول فکر کردن، ایجاد فضا و زمینه لازم است. از این روی، باید یک فضای آرام و بدون سرو صدا و یا کم سر و صدا پیدا کرد. بیش تر نویسندگان و متفکران به کوه و بیابان می رفته اند تا در یک فضای آرام بیندیشند. در منزل می توان یک جا و فضایی را به فکر کردن اختصاص داد.

2. پیش از فکر کردن به یک موضوع، باید اطلاعات اولیه نسبت به آن دقیق و تا اندازه ای کامل باشد. لذا باید خوب و دقیق مطالعه کرد. خوب و دقیق گوش کرد. خوب و دقیق نگاه کرد. همه اینها زمینه ساز فکر برتر خواهد بود.

3. نفس سکوت راه را برای پرواز اندیشه فراهم می سازد.

4. یکی دیگر از راهکارهای اندیشیدن و درست اندیشیدن و عمیق فکر کردن و راهکار برای امور یافتن، خالی بودن شکم است. با شکم پر نمی شود اندیشید. معده از غذا خالی دار تا در آن نور حق یابی.

علی(ع) می فرماید:

»من قلّ أکله صفا فکره. «

هر که کم بخورد، اندیشه اش صاف گردد.

و نیز می فرماید:

»کیف تصفو فکرةُ من یستدیم الشِّبَعَ. «

چگونه صاف و زلال گردد اندیشه کسی که پیوسته شکمش سیر است؟

5. یکی دیگر از راهکارهای کار آمدی اندیشه آن است که در شب باشد. شب بهترین و برترین فرصت برای اندیشیدن است. از مزاحمت و موانع کم تر خبری هست. نفس تاریکی شب، فضا را برای سکوت آماده تر می کند. گویا که در شب، درهای آسمان بر روی افراد گشاده می شود. در روز وسعت و دامنه دید ما بسیار کوتاه و اندک است; اما در شب ستاره هایی را می بینیم که میلیونها سال نوری با ما فاصله دارند.

امام علی(ع) می فرماید:

»من اسهر عین فکرته بلغ کنه همّته. «

هر که دیده اندیشه خود را شبها بیدار نگه دارد، به اوج خواست خویش دست یابد.

6. و نکته آخر آن که فرد باید بخواهد که فکر کند. کسی که از فکر کردن تنفر دارد، نمی تواند بیندیشد. گرچه این فرجام کلام بود، ولی باید گفت شرط نخست اندیشیدن است. اگر کسی بخواهد که بیندیشد، نفس همین نیاز، او را به حرکت و پویایی وا خواهد داشت.